Баймен Батухан Абдикерим-улы родился в 1955г.в Тюлькубасском районе Южно-Казахстанской области. Окончил Шымкентский педагогический институт, факультет художественной графики. В разное время занимал руководящие должности в разных организациях, связанных с дизайном, творческо-художественной деятельностью, связанной с монументально-декоративным оформлением городской среды. В настоящее время работает директором ТОО «Таукел». Живет и работает в г. Шымкент.
Основные направления творческой работы Батухана связаны с монументально-декоративной скульптурой и станковой графикой. В экспозиции первой персональной выставки представлено более 60 произведений, выполненных в черно-белой и цветной автолитографии и линогравюре. Тема выставки, вынесенная автором в ее название, – «Бездна…». Здесь подразумевается не некое физическое явление. Автор трактует этот термин, как философское определение бесконечности, имея в виду бесконечность и безграничность искусства в целом и творческих возможностей человека в частности. В рамках выставки пройдет презентация иллюстрированного альбома «Учитель и ученик», посвященного творчеству Батухана Баймена и профессора, известного графика Темирхана Ордабекова, которого художник считает своим учителем. Работы представлены в ретроспективе и охватывают период с середины 80-х годов и вплоть до наших дней.
Как и у многих сегодняшних авторов, значительное место в творчестве Батухана занимает тема «малой родины», связанная с воспоминаем о месте, где он родился и вырос, о счастливом детстве, о красоте родного края. Память каждого человека хранит подобные впечатления как лучший период своей жизни. Этому посвящены серии «Родник», «День посвящения деду», «Мой аул – золотая колыбель». Композиционно листы выстроены по ковровому принципу, когда изобразительными мотивами заполняется вся поверхность, подчеркивая ее плоскостность, что в целом создает ощущение орнаментально-декоративного узорочья, а дополнение красным цветом усиливает праздничное звучание этих работ. Подобным образом художник решает и серию станковых линогравюр, посвященных стихам Абая. И хотя в данном случае он использует черно-белую гамму, это не мешает воплощению панорамных образов национальной жизни и быта, которые художник использует как исторический и философский контекст поэтических строк великого казахского поэта. Черно-белый цвет документализирует изображения, заставляя воспринимать их как реально наблюденные картины жизни.
Необходимо отметить, что Батухан не уходит в своем творчестве от драматических сторон жизни. Художник не мог не откликнуться на события 1986 г. Он один из первых обратился к этому историческому факту, выполнив автолитографию «Желтоксан», где в темную бездну(!) низвергаются фрагменты лошадиных тел вместе с человеком, черты лица которого наполнены ужасом и отчаянием. В следующей также черно-белой серии литографий «Тревожный сон» живет раздумье автора по поводу превратностей человеческих судеб, отсюда сложность композиционных построений в основе которых переплетения человеческих тел и фантастических образов, напоминающих полотна Босха.
Важное место в творчестве Баймена отводится работам, связанным с произведениями Чингиза Айтматова. Художник глубоко понимает и чувствует мысли и тревоги великого писателя. Описываемые им жизненные коллизии Батухан воспринимает как глубоко пережитый личный опыт, отсюда особая экспрессия и эмоциональное напряжение в пластическо – образном решении таких тем. Интересно отметить, что эти листы, визуально воплощающие главные контрапунктные концепции повествования, интуитивно решаются автором не сериями, а триптихами, позволяющими сосредоточить внимание на основном образе, содержательность которого усиливается и поддерживается боковыми композициями с более второстепенной, но также важной в повествовании тематикой.
Батухан мастерски владеет техникой резьбы по линолеуму. Это позволяет ему создавать сложнейшие композиционные построения, где каждый штрих максимально выверен в своей динамической пластике, формирующей общую образную систему. Цвет в его работах, как правило. играет сопутствующую роль. Не довлея, и не подавляя движения черно-белых линий, он корректно усиливает эстетическую выразительность всего листа в целом. Здесь кроется один из важных аспектов авторского стиля художника, всегда стремящегося к максимальной эстетической выразительности в решении задуманных тем и образов.
Несмотря на свою занятость как общественного деятеля, руководителя предприятия, художника-монументалиста Баймен всегда находит время для графики, именно здесь он может реализоваться и со своей жизненной позицией и как тонкий вдумчивый художник. Его первая персональная выставка подводит итоги этому накопленному опыту, для зрителя же это возможность открыть для себя большого мастера, человека и интеллектуала, в творчестве которого можно найти ответ и на собственные внутренние вопросы.
Дата проведения: 30 апреля – 21мая 2014 года
Куратор: Камилла ЛИ,ВНС Научного центра «Изобразительное искусство Казахстана»
Адрес:Государственный музей искусств Республики Казахстан имени А. Кастеева
Алматы, Коктем-3, 22/1,
тел. (327) 3945718,
т/факс 3945519,
e-mail: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
Баспасөзге мәлімдеме
Қазақстан Республикасының Ә. Қастеев атындағы Мемлекеттік өнер музеиі
050040, Алматы, Көктем-3, 22/1, тел. (327) 3945718, т/факс 3945519, e-mail: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
Іс-шара: ҚР мәдениет қайраткері, ҚР Суретшілер одағының мүшесіБәймен Батуханның жеке көрмесі
Атауы: «Тұңғиық»
Бәймен Батухан Әбдікерімұлы 1955 жылы Оңтүстік Қазақстан облысы Түлкібас ауданында дүниеге келді. Шымкент педагогика институтының көркем графика факультетін тәмамдады. Әр кезде әр түрлі ұйымдарда дизайнмен, шығармашылық-көркемсурет қызметімен, қаланы монументалдық-декоративтік безендіруге байланысты басшылық қызметтерде болды. Қазір «Таукел» ЖШС директоры болып қызмет атқарады. Шымкент қаласында тұрып, сонда еңбек етуде.
Батуханның шығармашылық жұмысының басты бағыты монументалды-декоративтік мүсін мен қондырғылы графикамен байланысты. Алғашқы жеке көрмесінің экспозициясында ақ-қара және түсті автолитографиямен және линографиямен орындалған 60-тан аса туындысы қойылған болатын. Автордың осы жолғы әкеліп отырған көрмесінің аты «Тұңғиық» деп аталады. Мұнда әлдебір кездейсоқ оқиғаларды тұспалдап отырған жоқ. Автор бұл терминді тұтастай алғанда өнердің, сонымен қатар адамның да шығармашылық мүмкіндігінің шетсіз- шексіздігін есептей отырып, шетсіз-шексіздікті философиялық анықтауыш ретінде қолданады. Көрме аясында Батухан Бәймен мен суретші өзіне ұстаз санайтын профессор, белгілі график Темірхан Ордабектің шығармашылығына арналған «Ұстаз бен шәкірт» атты суретті альбомының таныстыру рәсімі өтеді. Ретроспективте ұсынылған жұмыстары 80-жылдардың ортасынан бүгінгі күнге дейінгі уақытты қамтиды.
Қазіргі кездегі көптеген суретшілер сияқты Батуханның шығармашылығында туып-өскен жерін, бақытты балалық шағы, туған өлкесінің сұлулығын еске салатын «Кіші Отан» тақырыбы үлкен орын алады. Әрбір адамның жадысы өз өміріндегі жақсы кезеңіндегідей керемет әсерді сақтап қалады. «Бастау», «Атама арналған күн», «Ауылым – алтын бесігім» топтамасы осыған арналған. Парақтар үстіңгі қабаты бейнелеу сарынымен толықтырылып, оның жазықтықтығын баса көрсетіп, тұтастай алғанда ою-өрнектіктілікті ояту сезімін тудыратын кілем қағидатымен орналастырылған, ал қосымша қызыл түс бұл жұмыстарға көтеріңкі көңіл-күй беріп тұрғандай әсер етеді. Суретшінің Абай өлеңдеріне арналған қондырғылы линогравюра топтамалары да осылайша шешімін тапқан. Әйткенмен де, ол мұнда ақ-қара гамманы қолданған, онысы қазақтың ұлы ақынының поэтикалық өлең жолдарын тарихи және философиялық мағынамен пайдаланып отырған суретші ұлттық тұрмыс пен болмыстың кеңейтілген көрінісін көрсетуге кедергі болып тұрған жоқ. Ақ-қара түс өмірдің шынымен бақыланған көрінісі ретінде қабылдауға мәжбүрлей отырып, бейнелерді деректендіреді.
Өз шығармашылығында Батухан өмірдің драмалық жағынан ауытқыған емес, мұны біліп қойған жөн. Суретші 1986 жылғы оқиғаға жұмған аузын ашпай отыра алмады. Аттардың денесінің фрагменттері бет-әлпетін үрей мен үмітсіздік билеген адаммен бірге түнек басқан түпсіздікке қарай құлдилаған «Желтоқсан» автолитографиясында көрсеткен суретші осы тарихи фактіге бірінші болып аяқ басты. Осындай келесі «Қорқынышты түс» деп аталатын литографиялар топтамасында автордың адам тағдырының тұрақсыздығына байланысты ой-толғамдары орын алған, Босхтың кескіндемесін еске түсіретін адам денелері мен фантастикалық бейнелердің шым-шытырық айқасуы негізінде құрылған композициялық құрылымдардың күрделілігін көресіз.
Байменнің шығармашылығында Шыңғыс Айтматовтың шығармаларымен байланыстырылған жұмыстарына да орын берілген. Суретші ұлы жазушының ойлары мен үрейлерін терең түсініп, сезінеді. Ол жазған өмірлік қақтығыстарды Батухан өз басынан өткерген жайлардай сезінеді, мұнан осындай тақырыптардың пластикалық-образдық шешімдеріндегі ерекше экспрессия мен эмоционалдық шиеленіс келіп шығады. Бұл парақтар баяндаудың көзбе-көз нақтылы көрсетілген негізгі контрапункттік концепциясын автор топтамалармен емес, маңыздылығын назарды негізгі образға аударуға бастайтын триптихтармен, түйсікпен шешіп, тым кейінгі орындағы, бірақ тақырыпты баяндаудағы маңызды жанама композициялар арқылы күшейтіп отыруымен қызықты.
Батухан линолеумді оюдың техникасын шебер меңгерген. Бұл оған жалпы образдық жүйені қалыптастыратын өзінің динамикалық пластикасында әрбір штрихы тыңғылықты тексерілген күрделі композициялық құрылымдарды жасауға көмектеседі. Оның жұмыстарындағы түстің рөлі де ілесе жүреді. Ақ-қара сызықтардың қозғалысын я күшейтпей, я азайтпай-ақ, ол барлық парақтың тұтастай эстетикалық көркемдігін сыпайы түрде күшейте түседі. Мұнда ойлап тапқан тақырыптары мен образдарының шешімін табуда әрдайым жоғары эстетикалық көркемдігіне ұмтылатын суретшінің авторлық стилінің маңызды аспектілерінің бірі ашылады.
Қоғам қайраткері, кәсіпорын жетекшісі, монументалист суретші Бәймен өзінің шаруасының тығыздығына қарамастан, әрқашан да графикаға уақыт табады, дәл осында ол өзінің өмірлік позициясын да, терең ойлы суреткерлігін де іске асыра алады. Оның алғашқы жеке көрмесі осы жинаған тәжірибесін қорытындылайды, көрерменгежәне өзі үшін де шығармашылығында өзінің ішкі сұрақтарына жауап бере алатын үлкен шебер, зерделі тұлға екенін ашып көрсетуге зор мүмкіндік береді.
Дата проведения: 2014 жылғы 30 сәуір – 21 мамыр
Жетекшісі: Камилла Ли, Қазақстан бейнелеу өнері ғылыми орталығының жетекші ғылыми қызметкері
Қазақстан Республикасының Ә. Қастеев атындағы Мемлекеттік өнер музеиі
050040, Алматы, Көктем-3, 22/1, тел. (327) 3945718, т/факс 3945519, e-mail: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
